Lúc biết những kỹ năng sơ cấp cứu cho những sự cố thường gặp, các bạn sẽ bình tĩnh hơn để giúp đỡ người bị nạn vượt qua những trường hợp khó khăn.
Những kỹ năng sơ cấp cứu đóng vai trò rất quan trọng so với một người đang gặp nạn mà chưa có sự hỗ trợ kịp thời từ đội ngũ y tế. Lúc biết những kỹ năng sơ cấp cứu thuở đầu, bạn không chỉ có giúp một người bị nạn giảm thiểu rủi ro mà còn có thể giúp cứu sống người.
Nào hãy cùng nhau tìm hiểu những kỹ năng sơ cấp cứu dưới đây để bạn xử trí đúng cách lúc có một ai đó gặp nạn nhé.
Mục Lục
7 kỹ năng sơ cứu nhanh cho những tai nạn thường gặp
Hồi sức tim phổi cho những người ngạt hô hấp
Phương pháp hồi sức tim phổi là những kỹ năng sơ cấp cứu cho một người bị ngưng tim, bất tỉnh nhân sự hoặc ngạt hô hấp do đuối nước, điện giật… Lúc thấy một người mũi ngừng hô hấp và tim ngừng đập, bạn cần nhanh gọn lẹ gọi 115 rồi triển khai công việc sơ cứu dưới đây:
- Đưa nạn nhân đến nơi thoáng mát rồi lau sạch máu hoặc đờm ở miệng.
- Nới lỏng và cởi bỏ quần áo, thắt sườn lưng, vòng cổ.
- Quỳ gối đối diện nạn nhân và đặt tay lên vùng ngực của người bị nạn (tương ứng với điểm giữa 2 núm vú) và nhấn lồng ngực.
- Bạn giữ thẳng tay và ấn lồng ngực của nạn nhân liên tục xuống khoảng 3-4 cm, sau đó nới lỏng tay ra. Với người lớn và trẻ em trên 1 tuổi, bạn triển khai ép tim khoảng 100 lần/phút. Với trẻ em dưới 1 tuổi, bạn sử dụng 2 ngón tay nhẹ nhàng triển khai ép tim hơn 100 lần/phút.
- Sau lúc nhấn lồng ngực, các bạn hãy thực hiện hô hấp nhân tạo cho nạn nhân bằng phương pháp nâng cằm nạn nhân ngửa ra sau. Một tay bạn bịt nhẹ mũi nạn nhân, còn tay kia kéo hàm dưới xuống để miệng nạn nhân mở ra.
- Với người lớn và trẻ từ 8 tuổi trở lên trên, bạn hít thật sâu và thổi hai hơi liên tục vào miệng nạn nhân, mỗi phút cần thổi hơi 20 lần. Với trẻ em dưới 8 tuổi, bạn thổi một hơi, mỗi phút triển khai thổi ngạt từ 20-30 lần.
- Bạn chỉ nên thổi vừa phải, đủ thấy lồng ngực nhô lên trong vòng 1 hơi/giây. Sau đó, bạn ngưng thổi và thả tay kẹp mũi để hơi hô hấp thoát ra.
- Bạn triển khai ép tim 5 lần lại thổi hơi một lần cho tới lúc thấy nạn nhân tỉnh lại. Sau lúc bạn sơ cứu nạn nhân xong thì nên nhanh gọn lẹ đưa người đó tới trung tâm khám chữa bệnh bệnh viện để theo dõi trạng thái tình hình sức khỏe.
Lúc triển khai hô hấp nhân tạo, chúng ta nên đặt một miếng gạc mỏng manh che miệng nạn nhân để tránh khỏi nguy hại lây những bệnh truyền nhiễm.
Trường hợp người bị thương ở ngực và gãy xương sườn, bạn không nên triển khai hô hấp nhân tạo hoặc ép tim ngoài lồng ngực.
Cách sơ cứu người bị điện giật
Một người có thể bị điện giật do chạm vào trong dòng điện cao thế, tiếp xúc với dây điện bị đứt rơi xuống vũng nước, đứng chân trần trên vũng nước rồi chạm vào điện hoặc phơi quần áo ở dây điện…
Điện giật ở mức độ nặng có thể khiến cho nạn nhân bị bỏng, thậm chí làm mũi ngừng hô hấp, mạch ngừng đập. Vì thế mà cách sơ cứu người lúc bị điện giật là rất quan trọng với công việc dưới phía trên:
- Bạn nhanh gọn lẹ tắt nguồn điện bằng phương pháp tắt hộp cầu chì hoặc công tắc điện. Nếu khách hàng không thể tắt nguồn điện thì có thể đứng trên một đồ vật khô hoặc không dẫn điện như sách, báo, bảng gỗ. Sau đó, bạn gạc dây diện ra khỏi người nạn nhân bằng phương pháp sử dụng vật không dẫn điện như gậy gỗ, tay cầm chổi bằng gỗ hoặc nhựa…
- Sau lúc bạn đã cách ly nạn nhân với nguồn điện thì nên kiểm tra người đó còn tỉnh hay đã ngất xỉu. Trường hợp nạn nhân ngất xỉu thì cần kiểm tra mũi người đó còn hô hấp và tim còn đập hay là không.
- Nếu nạn nhân còn hô hấp thì bạn khẩn cấp gọi số điện thoại thông minh cấp cứu 115, đồng thời cùng lúc luôn luôn theo dõi nhịp tim người bị nạn, kiểm tra những vết thương, nhất là vết thương ở đốt xương sống cổ. Nếu khách hàng không sơ cứu ngay lúc này vết thương ở cổ thì tổn thương ở cơ quan này có thể gây tê liệt.
- Nếu nạn nhân bất tỉnh nhân sự, bạn đặt người đó nằm nghiêng để giúp đỡ loại bỏ đờm, từ đó giúp hô hấp trở lại nhưng nếu nạn nhân ngừng hô hấp thì bạn phải triển khai hồi sức tim phổi càng sớm càng tốt.
- Bạn kiểm tra vết bỏng điện. Nếu vết bỏng khiến cho quần áo bị dính vào da người bị nạn, bạn không được gỡ quần áo ra.
Bạn không nên sử dụng dầu mỡ, kem đánh răng hay đá để chườm vết bỏng hay sử dụng khăn mặt, khăn tắm có nhiều sợi nhỏ đắp lên vết thương. Cách sơ cứu sai lầm này sẽ làm cho lớp da bị bỏng trở nghiêm trọng hơn.
Cách cứu người đuối nước
Đuối nước là một trong những tai nạn nguy hiểm nhất mà bạn không nên nỗ lực giải cứu họ nếu không tồn tại kỹ năng sơ cấp cứu và có những thiết bị hỗ trợ đi kèm theo.
Triệu chứng của một người bị đuối nước là sẽ vùng vẫy liên tục, miệng luôn luôn ở trên mặt nước và không thể tự giải cứu mình. Họ cũng không thể gọi người khác trợ giúp do thiếu oxy để hô hấp. Nếu trong vòng 20-60 giây mà người bị nạn không được phát hiện thì sẽ sở hữu nguy hại chết đuối.
Lúc phát hiện người bị đuối nước, các bạn hãy triển khai công việc dưới phía trên:
- Hô hào sự trợ giúp từ những người xung quanh và gọi số điện thoại thông minh khẩn cấp 112 cũng như số điện thoại thông minh cấp cứu y tế 115 càng sớm càng tốt.
- Nếu không biết bơi, các bạn hãy mang phao cứu hộ và giữ {khoảng cách} với nạn nhân để đảm bảo an toàn và tin cậy cho chính bản thân mình bạn trước.
- Nếu nạn nhân còn tỉnh táo, các bạn hãy sử dụng một vật dụng đủ cứng để kéo người bị nạn lên như mái chèo. Bạn cũng cần đứng thật vững và đủ xa để không biến thành kéo ngược xuống nước đồng thời cùng lúc giữ mái chèo thật chặt để người đuối nước có thể nắm lấy.
- Bạn lưu ý không nên sử dụng tay của tôi để cứu nạn nhân. Lúc nạn nhân kéo người bạn, chúng ta nên buông tay để bảo vệ chính mình.
- Nếu khách hàng không tồn tại vật dụng gì thì hãy quăng cho nạn nhân một sợi dây hoặc một chiếc phao nổi để người đó nắm lấy.
Nếu khách hàng là một người khỏe mạnh về kỹ năng bơi lội của tôi thì có thể bơi ra ngoài chỗ nạn nhân rồi triển khai công việc dưới phía trên:
- Mặc áo phao cứu sinh đồng thời cùng lúc buộc một sợi dây quanh eo trước lúc ra chỗ nạn nhân. Một người sẽ đứng ở trên bờ hoặc trên một chiếc thuyền gần đó để giữ sợi dây.
- Giữ {khoảng cách} với nạn nhân rồi ném phao hoặc dây về phía người bị đuối nước hoặc sử dụng một cây sào, mái chèo, dây thừng để tiếp cận nạn nhân.
- Bạn không nên chạm vào người nạn nhân bị đuối nước đang hoảng loạn. Sau lúc nạn nhân tiếp cận được phao nổi hoặc những vật dụng khác, các bạn hãy bơi thẳng về phía bờ và kéo nạn nhân ở phía sau.
- Nếu nạn nhân bất tỉnh nhân sự thì bạn kéo nạn nhân vào bờ an toàn và tin cậy và triển khai công việc sơ cứu cơ phiên bản. Trong thời tiết lạnh, các bạn hãy cởi bỏ quần áo ướt của nạn nhân và che người họ bằng một tấm chăn rồi theo dõi những triệu chứng hạ thân nhiệt. Nếu nạn nhân không hô hấp, các bạn hãy triển khai hồi sức tim phổi.
Người bệnh bị đuối nước cần phải được mang tới trung tâm khám chữa bệnh bệnh viện để BS theo dõi và thăm khám, nhất là lúc bị sặc nước để xem có gặp trạng thái đuối nước khô hay là không.
Đuối nước khô là thuật ngữ để mô tả những trường hợp tử vong sau lúc hít hoặc nuốt phải chất lỏng vào trong phổi, khiến cho dây thanh quản bị co thắt và đóng lại gây khó dễ đường hô hấp.
Cách sơ cứu lúc bị bỏng
Cho dù bạn có bị bỏng vì ngẫu nhiên nguyên nhân nào thì vết bỏng cũng có thể gây đau rát, thậm chí gây tử vong nếu bỏng nặng.
Thường thì, những loại bỏng sẽ là bỏng do hỏa hoạn, bỏng nước sôi, bỏng phẩm màu, bỏng bô xe máy và bỏng dầu ăn với 3 cấp độ bỏng là bỏng độ 1, bỏng độ 2 và bỏng độ 3.
Bỏng cấp độ một là bỏng ngoài mặt phẳng, bỏng cấp độ 2 là vết bỏng làm tổn thương lớp biểu bì và chân bì. Bỏng cấp độ 3 là bỏng nặng nhất, làm tổn thương toàn bộ lớp da dưới biểu bì.
Cách sơ cứu lúc bị bỏng sẽ tùy thuộc vào loại bỏng mà người bị nạn gặp phải.
- Vết bỏng nước sôi, bỏng do hỏa hoạn và bỏng bô xe máy: Các bạn hãy sơ cứu cho nạn nhân bằng phương pháp cho vết bỏng vào nước mát và sạch, ngâm cho tới lúc thấy đỡ rát trong vòng 15-20 phút. Sau đó, bạn thấm nhẹ vết bỏng bằng khăn sạch cho khô rồi sử dụng gạc sạch băng lại để phòng ngừa nhiễm trùng.
- Vết bỏng do phẩm màu: Bạn cần để vết bỏng của nạn nhân dưới vòi nước mát, chảy nhẹ trong vòng 15-20 phút. Sau đó, bạn đưa người bị nạn đến trung tâm khám chữa bệnh bệnh viện ngay lập tức.
- Vết bỏng dầu ăn: Các bạn hãy triển khai sơ cứu bằng phương pháp cho vết thương vào vòi nước đang xả nhẹ hoặc chậu nước mát. Sau đó, bạn sử dụng nước muối tâm sinh lý vệ sinh vết thương cho nạn nhân và sử dụng gạc vô khuẩn băng lại.
Nếu vết bỏng nhỏ ở mức độ nhẹ, nạn nhân có thể tự trị liệu tận nơi theo hướng dẫn từ BS. Cách trị liệu có thể là thay băng mỗi ngày và rửa vết bỏng bằng nước muối tâm sinh lý, sau đó tiếp tục bôi kem trị bỏng và băng vết thương lại bằng gạc vô trùng cho tới lúc da hết đỏ.
Nếu vết bỏng lớn ở mức độ trầm trọng hơn thì sau lúc ngâm nước và băng gạc, bạn nhanh gọn lẹ đưa nạn nhân đến trung tâm khám chữa bệnh bệnh viện để được BS trị liệu.
Trong quy trình sơ cứu vết bỏng, bạn ghi chú không sử dụng đá và không xối nước quá nặng kẻo sẽ làm bong da, khiến cho vết thương nghiêm trọng hơn.
Kỹ năng sơ cấp cứu lúc bị nghẹn ở trong cổ họng
Một người lúc bị nghẹn ở trong cổ họng (hóc dị vật đường hô hấp) cần phải được cấp cứu ngay lập tức vì lúc này dị vật trong trong cổ họng có thể đã làm đường hô hấp tắc nghẽn. Người lớn thường bị nghẹn do nuốt phải thức ăn, còn trẻ em dễ dẫn đến nghẹn do nuốt phải những vật nhỏ.
Nếu gặp một ai đó bị nghẹn ở trong cổ họng nhưng vẫn còn đấy tỉnh táo, bạn có thể sử dụng cách cấp cứu cho những người bị nghẹn theo nguyên tắc 5-5 mà hội Chữ Thập Đỏ khuyến cáo. Cách cấp cứu này là bạn sử dụng lòng bàn tay vỗ vào sườn lưng người bị nghẹn 5 lần (vùng giữa hai xương vai) và ấn mạnh vào bụng 5 lần (phương pháp Heimlich).
Bạn triển khai Heimlich bằng công việc dưới phía trên:
- Đứng phía sau nạn nhân, sử dụng tay ôm lấy phần eo của nạn nhân và để nạn nhân hơi cúi người về phía trước.
- Nắm một tay lại và đặt nắm tay lên phần trên rốn của nạn nhân theo chiều hướng lên trên.
- Sử dụng tay sót lại ôm lấy bàn tay đang nắm rồi ấn thật nhanh và mạnh vào bụng nạn nhân trong 5 lần.
- Nếu vật lạ chưa nhỉ?rơi ra, bạn tiếp tục lặp lại những thao tác cấp cứu theo nguyên tắc 5-5.
Trường hợp nạn nhân bất tỉnh nhân sự, các bạn hãy đặt nạn nhân nằm ngửa lưng. Nếu dị vật mắc ở phía sau vòm họng hoặc mắc ở vị trí cao tại vòm họm, chúng ta nên cảnh giác sử dụng ngón tay đưa vào trong miệng và lôi dị vật ra.
Nếu nạn nhân vẫn bất tỉnh nhân sự sau lúc bạn lấy dị vật ra hoặc nếu dị vật vẫn mắc lại thì bạn cần triển khai hồi sức tim phổi.
So với trẻ dưới 1 tuổi bị mắc nghẹn ở cổ, các bạn hãy đặt tay lên đùi và đặt trẻ nằm cúi mặt trên cánh tay của khách hàng rồi khum tay vỗ vào sườn lưng trẻ 5 lần với lực đủ mạnh. Nếu không hiệu suất cao, bạn đặt trẻ nằm ngửa lưng trên cánh tay, sử dụng 2 ngón tay đặt vào giữa xương ức của trẻ và ấn mạnh 5 lần. Bạn lặp lại quy trình vỗ sườn lưng và ấn ngực nếu trẻ không hô hấp trở lại và nhờ ai đó gọi cấp cứu ngay.
Cách sơ cứu vết thương chảy máu nhiều
Với những vết thương chảy máu nhiều, bạn cần phải có kỹ năng sơ cứu để tránh trạng thái mất máu làm da lạnh, nhịp tim suy yếu, gây buồn nôn, thậm chí là mất ý thức.
Các bạn hãy giúp người ra máu nhiều sơ cứu vết thương bằng công việc sau phía trên:
- Rửa tay trước và sau lúc sơ cứu vết thương chảy máu.
- Xác xác định trí nơi chảy máu để xử lý đúng phương pháp.
- Sử dụng những ngón tay ép chặt lên hai mép vết thương ít nhất 5-10 phút để cầm và dữ không để máu chảy quá nhiều.
- Phủ vết thương bằng miếng gạc sạch rồi băng lại nhưng vẫn không nên băng chặt quá làm tắc nghẽn lưu thông máu.
- Nếu thấy máu còn chảy thấm qua lớp băng thì đặt thêm miếng gạc nữa nhưng vẫn không tháo lớp băng thuở đầu ra.
- Thường xuyên kiểm tra những ngón xem màu da có hồng không, nếu da những ngón tái tím và lạnh thì phải nới lỏng băng để máu lưu thông.
Nếu nạn nhân có dấu hiệu sốc như xanh xao, mệt, lạnh, chảy mồ hôi thì phải chống sốc và nhanh gọn lẹ đưa nạn nhân đến trung tâm khám chữa bệnh bệnh viện.
Kỹ năng sơ cấp cứu gãy xương
Trạng thái gãy xương nếu không được xử lý ngay lúc này và đúng cách dán có thể khiến cho người bị thương tàn phế suốt đời, thậm chí là tử vong.
Các bạn hãy tiến hành sơ cứu gãy xương theo công việc dưới đây:
- Nếu người bị tai nạn chảy máu, các bạn hãy sử dụng băng vô trùng, vải hoặc mảnh quần áo sạch ép chặt lên vết thương.
- Nỗ lực không thay đổi vị trí của người bị gãy xương và không xê dịch. Nếu người đó bị gãy xương tay hoặc chân, các bạn hãy thắt chặt và cố định khu vực bị thương bằng nẹp hoặc băng vải đeo trước ngực.
- Sau đó, bạn bỏ đá lạnh vào một trong những miếng vải sạch và chườm vào khu vực nạn nhân bị thương trong vòng 10 phút/lần.
- Tinh thần người bị gãy xương có thể rất hoảng loạn, chúng ta nên trấn an họ và đặt họ ở tư thế thoải mái nhất để có thể nghỉ ngơi thư dãn. Bạn cũng có thể đắp chăn hoặc quần áo cho nạn nhân để giữ ấm.
- Sau lúc triển khai xong công việc sơ cứu, bạn nhanh gọn lẹ gọi số điện thoại thông minh cấp cứu 115 hoặc đưa người bệnh đi cấp cứu.
Trong trường hợp người bị nạn gãy xương nhưng vẫn không hô hấp hoặc bất tỉnh nhân sự thì bạn cần khẩn cấp gọi cấp cứu ngay lập tức và triển khai hô hấp nhân tạo.
Lúc triển khai những kỹ năng sơ cấp cứu, chúng ta nên luôn luôn nhớ đặt sự an toàn và tin cậy của bản thân lên trước rồi bình tĩnh tương hỗ người bị nạn. Trong trường hợp bạn không đủ tự tin để tương hỗ nạn nhân thì có thể lôi kéo sự trợ giúp từ những người xung quanh và mong chờ đội ngũ y tế chuyên nghiệp đến hỗ trợ nhé.
